ย่านกลางคืนของเมืองเป็นย่านการค้าหรือเป็นพื้นที่สาธารณะกลางคืนของเมืองที่เป็นแหล่งรวมผู้คนให้เข้ามาแสวงหาสินค้าและบริการต่างๆ เพื่อความสำราญในยามราตรี

ก่อนการขยายตัวของย่านกลางคืนในทศวรรษที่ ๒๔๖๐-๒๔๘๐ กรุงเทพฯ มีย่านกลางคืนเกิดขึ้นมาตั้งแต่สมัยต้นรัตนโกสินทร์แล้วคือ ย่านสำเพ็ง ที่มีสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ได้แก่ โรงบ่อน โรงโสเภณี และโรงสูบฝิ่น เป็นต้น คนกรุงเทพฯ ในยุคต้นรัตนโกสินทร์จึงสามารถออกมาหาความบันเทิงยามค่ำคืนนอกบ้านได้ที่ย่านสำเพ็ง

ย่านสำเพ็งและเยาวราช

เมื่อมีการตัดถนนเยาวราชเข้าไปในเขตชุมชนชาวจีนที่สำเพ็งในสมัยรัชกาลที่ ๕ จึงได้เกิดย่านเยาวราชขึ้น ที่ตั้งของย่านสำเพ็งและเยาวราชอยู่ทางตอนใต้ของพระนครในบริเวณถนนเยาวราชและถนนใกล้เคียง เช่น ถนนเจริญกรุงจนถึงสี่แยกราชวงศ์

ตัวอย่างของร้านค้าในย่านสำเพ็งและเยาวราชเมื่อปลายรัชกาลที่ ๕ ประกอบด้วยร้านขายหมู ขายผัก ร้านหนังสือ ร้านเครื่องประดับเงินและหยก ร้านขายรองเท้าแตะของตกแต่งในงานศพ น้ำหอม อาหารกระป๋อง กระจกดอกไม้ สัตว์ต่าง ๆ และของจับฉ่ายจากยุโรป ฯลฯ ร้านค้าเหล่านี้เปิดขายในเวลากลางวัน แต่สำหรับเวลากลางคืนสำเพ็งและเยาวราชก็มีร้านรวงประเภทต่างๆ เปิดรองรับลูกค้าที่ออกมาเที่ยวเตร่หาความสำราญในยามค่ำคืนมากมาย

ระหว่างทศวรรษที่ ๒๔๖๐-๒๔๘๐ ย่านสำเพ็งและเยาวราชได้เจริญเติบโตขึ้นกว่าเดิมด้วยการเป็นเขตเศรษฐกิจและย่านกลางคืนของเมืองสมัยใหม่เพราะได้มีสถานที่พักผ่อนหย่อนใจในยามค่ำคืนของเมืองสมัยใหม่เกิดขึ้นอย่างแพร่หลาย ไม่ว่าจะเป็นโรงมหรสพ โรงภาพยนต์ สถานกินดื่มสาธารณะ สถานเริงรมย์ ภัตตาคาร ร้านค้า ร้านกาแฟ  โรงน้ำชา โรงยาฝิ่น  บ่อนการพนัน และสำนักโสเภณีที่เปิดให้บริการตลอดคืน

แต่สถานที่ที่ดึงดูดผู้คนได้มากที่สุดคือโรงงิ้ว รองลงมาคือภัตตาคาร เช่น ภัตตาคารหย่งซิน (ย่งเฮง) ตั้งอยู่ที่สี่แยกวัดตึก ภัตตาคารเยาวยื่นตั้งอยู่บนชั้นสามของตึกที่อยู่ตรงข้ามกับโรงงิ้วเทียนกัวเทียน (โรงงิ้วทีอ่วยที) เป็นต้น สิ่งบันเทิงเหล่านี้ถือได้ว่าเป็นสีสันแห่งถนนเยาวราชในยามค่ำคืน

จนกล่าวได้ว่าบรรยากาศยามค่ำคืนของย่านสำเพ็งและเยาวราชนั้นไม่ต่างจากย่านเสกถ่องจุ่ย (Shek Tong Tsui) ที่เป็นแหล่งเที่ยวกินดื่มแหล่งใหญ่ของฮ่องกงในต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐