| เผยแพร่ |
|---|
Eternals ภาพยนตร์จาก Marvel Studios เรื่องราวของกลุ่ม “ฮีโร่พลังเทพเจ้า” พวกเขามีอายุยืนยาวหลายร้อยหลายพันปี พานพบมนุษย์ในหลากหลายอารยธรรม หนึ่งในนั้นคือ อาณาจักรแอซเท็ก (Aztec) ในทวีปอเมริกากลาง หรือบริเวณประเทศเม็กซิโกในปัจจุบัน
จากตัวอย่างภาพยนตร์ฉายให้เห็นถึงสภาพบ้านเมืองของอาณาจักรโบราณ ซึ่งอาณาจักรนั้นคือ อาณาจักรแอซเท็ก กำลังอยู่ในภาวะสงคราม บ้านเมืองกำลังลุกเป็นไฟ เห็นพวกคอนควิสตาดอร์ หรือทหารสเปนที่กำลังขี่ม้าทำสงครามสู้รบกับชาวพื้นเมือง ภาพเหตุการณ์ดังกล่าวอาจจะเป็นเหตุการณ์ที่กองทัพสเปนเข้าพิชิตอาณาจักรเมื่อปี ค.ศ. 1521
สเปนกับโลกใหม่
หลังจากการบุกเบิกและค้นพบ “โลกใหม่” ในปี ค.ศ. 1492 โดยคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส (Christopher Columbus) สเปนได้เริ่มแพร่ขยายอิทธิอิทธิพลมาสู่ดินแดนทวีปอเมริกา โดยในระยะเพียง 20 ปี สเปนก็สามารถพิชิตอาณาจักรเมโสอเมริกาอย่างอาณาจักรแอซเท็กได้ในปี ค.ศ. 1519-1521
คณะบุคคลที่ยึดครองดินแดนในทวีปอเมริกาให้แก่สเปน มีชื่อเรียกว่า “ผู้พิชิต” (Conqueror) หรือ “คอนควิสตาดอร์” (Conquistador) ซึ่งหมายถึง “ชาวสเปนที่พิชิตดอนแดนในโลกใหม่” คอนควิสตาดอร์คนสำคัญ ได้แก่ ฟรันซิสโก ปีซาร์โร (Francisco Pizarro) ผู้พิชิตอาณาจักรอินคา เมื่อปี ค.ศ. 1533-1534 และคอนควิสตาดอร์ผู้พิชิตอาณาจักรแอซเท็กที่จะกล่าวถึงในที่นี้คือ เอร์นัน กอร์เตซ (Hernán Cortés)
กอร์เตซเริ่มต้นจากการแสวงหาโชคและทองคำในคิวบา เกาะในทะเลแคริบเบียน แต่จุดมุ่งหมายของเขาอยู่ที่แผ่นดินใหญ่ เขามีความทะเยอทะยานต้องการทองคำทรัพย์สมบัติปริมาณมหาศาลจากอาณาจักรของชาวพื้นเมือง และไม่ต้องการอยู่ใต้อำนาจของ Diego Velázquez ผู้ว่าการแห่งคิวบา โดยกอร์เตซต้องการขึ้นเป็นเจ้าผู้ปกครองดินแดนใหม่ ซึ่งจะขึ้นต่อกษัตริย์แห่งสเปนโดยตรง ดังนั้น เขาและพรรคพวกจึงลักลอบเดินทางยังแผ่นดินใหญ่ ในช่วงปลายปี ค.ศ. 1519 โดยไม่ได้รับอนุญาตจากผู้ว่าการแห่งคิวบา
บุกดินแดนเม็กซิโก
กอร์เตซขึ้นฝั่งที่เมืองทาบาสโก (Tabasco) ในอ่าวเม็กซิโก พร้อมด้วยทหารราว 500 นาย ลูกเรือ 100 คน และม้า 16 ตัว ไม่นานเขาได้ภรรยาเป็นชาวพื้นเมืองที่มีชื่อว่า Malinalli หรือ La Malinche (ภายหลังเข้ารีตแล้วมีชื่อว่า Marina) ซึ่งเธอผู้นี้มีบทบาทสำคัญในการเป็นล่ามแปลภาษาพื้นเมืองให้กอร์เตซ
ระหว่างการเดินทาง กอร์เตซและพวกคอนควิสตาดอร์ต้องสู้รบกับชาวพื้นเมืองหลากหลายกลุ่ม หนึ่งในนั้นคือ อาณาจักรตลัชกัลเท็ก (Tlaxcaltec) คู่อริของอาณาจักรแอซเท็ก ซึ่งไม่พอใจอาณาจักรแอซเท็กจากการที่ต้องจ่ายเครื่องบรรณาการ โดยเฉพาะบรรณาการมนุษย์ซึ่งถูกนำไปเป็นเครื่องบูชายัน กระทั่งเมื่อพวกเขาทราบเป้าหมายของนายทหารชาวสเปนผู้นี้ จึงสวามิภักดิ์เข้าร่วมด้วย
กองทัพของกอร์เตซและกองทัพของอาณาจักรตลัชกัลเท็กอีกราว 1,000 คน จึงมุ่งไปยังเมืองเตนอชตีตลัน (Tenochtitlán) เมืองหลวงของอาณาจักรแอซเท็ก เมืองแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นราวปี ค.ศ. 1325 สร้างขึ้นบนทะเลสาบ Texcoco (ใกล้กับกรุงเม็กซิโกซิตีในปัจจุบัน) มีประชากรราว 200,000-300,000 คน มีสวน พระราชวัง วัด และถนนยกระดับ พร้อมสะพานที่เชื่อมระหว่างเมืองกับแผ่นดินใหญ่ เป็นศูนย์กลางการค้าและการเมืองของอาณาจักร
เมื่อกอร์เตซเดินทางมาถึง ชาวพื้นเมืองคิดว่าเขาเป็นเทพเจ้าเกตซัลโกอัตล์ (Quetzalcoatl) จากยุคโบราณกลับมาเพื่อยึดอำนาจ กษัตริย์มอนเตซูมาที่ 2 (Montezuma II) แห่งอาณาจักรแอซเท็ก จึงต้อนรับเป็นอย่างดีพร้อมมอบของกำนัลและทองคำให้จำนวนมหาศาล แต่ในอีกมุมหนึ่ง กษัตริย์มอนเตซูมาที่ 2 กระทำเช่นนี้เพื่อสานไมตรีกับกอร์เตซ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการรบพุ่งจนเกิดการนองเลือด
พิชิตแอซเท็ก
กษัตริย์มอนเตซูมาที่ 2 ก็ตกอยู่ภายใต้อำนาจของกอร์เตซ แต่ไม่นานจากนั้น Diego Velázquez ได้ส่งกองทัพจากคิวบามาหมายกีดกันกอร์เตซ เขาจึงต้องนำกองทัพออกจากอาณาจักรแอซเท็กไปสู้รบกับกองทัพสเปน โดยเหลือกองทัพไว้ป้องกันเมืองเพียงบางส่วน ครั้นได้รับชัยชนะจากกองทัพเสปนที่ถูกส่งมาจากคิวบาแล้ว กอร์เตซกลับมายังเมืองเตนอชตีตลัน เขากลับพบว่า เกิดการกบฏ สภาพของเมืองระส่ำระส่าย เกิดจลาจล และการขาดแคลนอาหาร
การต่อสู้ระหว่างสองฝ่ายทำให้กษัตริย์มอนเตซูมาที่ 2 สิ้นพระชนม์ พระอนุชานามว่า Cuitláhuac ขึ้นปกครองอาณาจักรแทน ส่วนกอร์เตซก็เสียกองทัพไปจำนวนไม่น้อย เขาล่าถอยกลับมาเพื่อตั้งตัวใหม่ และได้ร่วมมือกับอาณาจักรตลัชกัลเท็กและอาณาจักรอื่น ๆ ที่เป็นอริกับอาณาจักรแอซเท็ก แล้วยกกองทัพซึ่งมีกองทัพชาวพื้นเมืองจากอาณาจักรอื่นเข้าร่วมกว่า 200,000 คน เข้ายึดเมืองเตนอชตีตลัน โดยใช้เวลาล้อมเมืองราว 3 เดือน กษัตริย์ Cuitláhuac ถูกจับและถูกประหารในภายหลัง อาณาจักรแอซเท็กก็ถึงกาลล่มสลาย ในวันที่ 13 สิงหาคม ปี ค.ศ. 1521
กอร์เตซและพวกคอนควิสตาดอร์มีอาวุธที่เหนือชั้นกว่า ทั้งดาบที่ทำจากเหล็กกล้า ปืนยาว ปืนใหญ่ ม้า ในขณะที่ชาวพื้นเมืองใช้อาวุธเพียงกระบอง หอก และดาบ อาณาจักรแอซเท็กจึงพ่ายแพ้อย่างไม่ต้องสงสัย
ยึดครองอเมริกากลาง
ต่อมา สเปนเข้ายึดครองอาณาจักรเมโสอเมริกาหลาย ๆ แห่ง ทำให้สเปนมั่นคงและมั่งคั่งอย่างมาก โดยเฉพาะแร่ธาตุอย่างทองคำและเงิน รวมถึงการขยายการเพาะปลูกอ้อยเพื่อผลิตน้ำตาล โดยใช้แรงงานชาวพื้นเมืองและทาสผิวดำ ซึ่งถูกบังคับจับกุมมาใช้แรงงาน
สำหรับชาวสเปนอพยพ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพวกคอนควิสตาดอร์เห็นว่า การอพยพมายังโลกใหม่นี้เป็นโอกาสอันดีที่พวกเขาจะได้เป็น “ลอร์ดของแมนเนอร์” (Manorial Lord) อย่างเช่นขุนนางในยุโรปสมัยกลาง มีแรงงานได้เปล่าคือชาวพื้นเมืองที่เสมือนทางติดที่ดิน (Serf) มาใช้ในการทำไร่เกษตรกรรมต่าง ๆ นอกจากนี้พวกคอนควิสตาดอร์ยังเป็นอิสระจากการควบคุมของรัฐบาลที่กรุงมาดริดในยุโรปอีกด้วย
แม้การพิชิตอาณาจักรเมโสอเมริกาของสเปนจะเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ชาวพื้นเมืองล้มตาย แต่สิ่งที่ทำให้ชาวพื้นเมืองบาดเจ็บล้มตายเป็นจำนวนมากนอกเหนือจากสงครามและการปราบปรามโดยพวกคอนควิสตาดอร์ นั่นคือ โรคระบาด เช่น ไข้ทรพิษ โรคอีสุกอีใส โรคหัด และไข้หวัด โรคเหล่านี้ถูกนำมาจาก “โลกเก่า” คร่าชีวิตชาวพื้นเมืองไปนับ ๆ แสนคน
นอกจากโรคระบาดที่มาจากโลกเก่าแล้ว ยังมีพันธุ์พืชและสัตว์นานาชนิดที่เข้ามาสู่โลกใหม่ ส่งผลดีและผลเสียต่อระบบนิเวศน์อีกด้วย ทั้ง ม้า หมู ลา แกะ แพะ ไก่งวง วัว แอปเปิล กล้วย องุ่น พีช เบอร์รี ข้าวโอ๊ต ชา กาแฟ ฯลฯ
การพิชิตอาณาจักรแอซเท็กนับได้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นของสเปนในการครอบครองอาณานิคมในทวีปอเมริกากลาง-ใต้ แต่กว่าที่สเปนจะยึดดินแดนเหล่านี้ได้ทั้งหมด ต้องทำสงครามกับอาณาจักรของชาวพื้นเมืองอื่น ๆ อีกหลายอาณาจักร หลายชนเผ่า ซึ่งต้องใช้เวลานานอีกกว่า 2 ศตวรรษ
อ้างอิง :
อนันต์ชัย เลาหะพันธุ. (2554). ยุโรปสมัยใหม่ ค.ศ. 1492-1815. กรุงเทพฯ : ศักดิโสภาการพิมพ์.
อนันตชัย จินดาวัฒน์. (2553). ตามรอยอารยธรรม ตอนยุคล่าอาณานิคมกับตำนานโจรสลัด. กรุงเทพฯ : ยิปซี.
KAREN JUANITA CARRILLO. (2021). How Hernán Cortés Conquered the Aztec Empire. Access 20 August 2021, from https://www.history.com/news/hernan-cortes-conquered-aztec-empire.
History.com Editors. (2010). Aztec capital falls to Cortés. Access 20 August 2021, from https://www.history.com/this-day-in-history/aztec-capital-falls-to-cortes
เผยแพร่เนื้อหาในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 20 สิงหาคม 2564
