กว่าจะโต เด็กไทย 1 คน รับวัคซีนป้องกันอะไร? จำนวนกี่ครั้ง?

วัคซีนไข้ทรพิษ หรือฝีดาษ

สมัยท่านผู้อ่านเป็นนักเรียนชั้นประถม ต้องเข้าแถวรับการฉีดวัคซีนกี่ครั้ง? นี่ยังไม่นับรวมวัคซีนที่แม่อุ้มไปฉีดที่โรงพยาบาล และที่โรงพยาบาลฉีดมาให้ตั้งแต่แรกเกิด เบ็ดเสร็จกี่เข็มท่านใดจำได้บ้าง แล้ววันนี้ ท่านผู้อ่านคิดว่าเด็กไทยคนหนึ่ง ตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 7-8 ขวบขึ้นไป ต้องฉีดวัคซีนกี่เข็ม

คำตอบจากกระทรวงสาธารณสุข ก็คือ วัคซีน 11 ชนิด, รับประมาณ 20 ครั้ง หรือ 10 กว่าเข็ม (บางชนิดเป็นแบบรับประทาน) ซึ่งจำนวนที่ว่านั้นเป็น “วัคซีนพื้นฐาน” เพื่อป้องกันโรคที่เป็นปัญหาสำคัญเท่านั้น

วัคซีน 11 ชนิด ได้แก่ วัคซีนวัณโรค, วัคซีนตับอักเสบบี, วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน-ตับอักเสบบี /วัคซีนรวมคอตีบบาดทะยัก-ไอกรน-ตับอักเสบบีฮิบ, วัคซีนโปลิโอชนิดรับประทาน, วัคซีนโปลิโอชนิดฉีด, วัคซีนรวมหัด-คางทูม-หัดเยอรมัน, วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็น, วัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน, วัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก, วัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกจากเชื้อเอชพีวี, วัคซีนโรต้า สามารถป้องกันได้ 12 โรค โดยกระทรวงสาธารณสุขจัดระบบบริการเพื่อให้เด็กทุกคนในประเทศได้รับวัคซีนตามกำหนด โดยให้สถานบริการสาธารณสุขของรัฐเป็นหน่วยบริการหลัก

ลำดับการฉีดวัคซีนไปตามนี้

แรกเกิด-วัคซีนเข็มแรกที่ฉีดให้เมื่อแรกเกิดใน 24 ชั่วโมงหลังคลอดคือ วัคซีนป้องตับอักเสบบี ตามด้วยวัคซีนป้องวัณโรค ที่จะฉีดให้เด็กก่อนออกจาโรงพยาบาล อายุ 1 เดือน ฉีดวัคซีนป้องตับอักเสบบี ครั้งที่ 2 (เฉพาะรายที่มารดาเป็นพาหนะ)

จากนั้นเมื่ออายุ 2 เดือน, 4 เดือน, 6 เดือน, 9 เดือน, 1 ปี, 1 ปี 6 เดือน, 2 ปี 6 เดือน และ 4 ปี จะมีการฉีด/รับวัคซีน ต่างๆ ได้แก่ วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน, วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน-ตับอักเสบบี-ฮิบ, วัคซีนโปลิโอชนิดรับประทาน, วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอชนิดฉีด, วัคซีนโรต้า, วัคซีนวัคซีนรวมป้องกันหัด-คางทูม-หัดเยอรมัน, วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็น

ซึ่งวัคซีนเหล่านี้ เด็ก 1 คน จะฉีด/ให้มากว่า 1 ครั้ง เช่น วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน-ตับอักเสบบี-ฮิบ ได้รับ 5 ครั้ง, วัคซีนโปลิโอชนิดรับประทาน จะได้รับถึง 5 ครั้ง ฯลฯ

แต่มันยังไม่จบเพียงเท่านี้ เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จะมีการตรวจสอบประวัติและเก็บตกวัคซีนอีกด้วย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เฉพาะเด็กที่ได้รับวัคซีนข้างต้นไม่ครบตามเกณฑ์ ก็จะให้วัคซีนรวมป้องกันหัด-คางทูม-หัดเยอรมัน, วัคซีนป้องตับอักเสบบี, วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็น, วัคซีนโปลิโอชนิดฉีด, วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก, วัคซีนป้องกันวัณโรค นักเรียนหญิงชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ได้รับวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกจากเชื้อเอชพีวี 2 ครั้ง และนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ได้รับวัคซีนรวมป้องกันโรคคอตีบ-บาดทะยัก

สุดท้ายเด็กสมัยนี้ ที่จะเป็นผู้ใหญ่สมัยหน้า อาจจะเลิกพูดว่า “อาบน้ำร้อนมากอ่น” เป็น “ฉีด/รับวัคซีนมาก่อน” ก็เป็นได้

 


ข้อมูลจาก :

กองโรคป้องกันด้วยวัคซีน กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. ตำราวัคซีนและการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ปี 2562


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 26 มกราคม 2564