“มู่กุ้ยยิง” ขุนพลหญิงตระกูลหยาง ข้อโต้เถียงจอมพลมอนต์โกเมอรี-จนท.การทูตจีน

ภาพเขียน มู่กุ้ยยิง (ซ้าย) ที่ระเบียงทางเดินภายในพระราชวังฤดูร้อน กรุงปักกิ่ง (ภาพจาก https://en.wikipedia.org)

มู่กุ้ยยิง (บ้างเรียก มู่กุ้ยอิง) เป็นขุนพลหญิงแห่งตระกูลหยาง วรรณกรรมที่อ้างอิงจากประวัติศาตร์สมัยราชวงศ์ซ่งที่มีครอบครัวขุนศึก “แซ่หยาง” จริงๆ ที่เป็นออกรบต่อต้อนราชวงศ์เหลียว หยางเย่และลูกชายจำนวนหนึ่ง ยอมพลีชีพเพื่อชาติ เรื่องราวของเขาเป็นที่กล่าวขานชื่นชมในเรื่องความเสียสละเพื่อประเทศ

ต่อในสมัยหลังมีการนำวีรกรรมขุนศึกตระกูลหยาง มีผู้นำมาแต่งเป็นวรรณกรรม และมีการสร้างตัวละครอื่นๆ เพิ่มขึ้นมา หนึ่งในนั้นคือ “มู่กุ้ยยิง” และมีการเผยแพร่ในรูปแบบต่างๆ เช่น เรื่องเล่าพื้นบ้าน, งิ้ว, ภาพยนตร์ ฯลฯ

เมื่อจอมพลเบอร์นาร์ด มอนต์โกเมอรี แห่งประเทศอังกฤษ มาเยือนจีน ในเดือนกันยายน 2504 ที่โจวเอินไหล มอบหมายให้ สงเซี่ยงฮุน รองปลัดกระทรวงต่างประเทศ เป็นผู้ดูแลแขกของประเทศครั้งนี้

ค่ำวันหนึ่งจอมพลมอนต์โกเมอรี ไปชมอุปรากรจีนเรื่อง มู่กุ้ยอิง ขุนพลหญิงตระกูลหยาง นำทัพออกรบ ก่อนจะกลายเป็นหัวข้อโต้เถียงระหว่างแขก-จอมพลมอนต์โกเมอรี และผู้ดูแลแขก-สงเซี่ยงฮุน รองปลัดกระทรวงต่างประเทศ ซึ่ง เชาวน์ พงษ์พิชิต เป็นผู้เรียงเรียงเรื่องนี้ไว้ว่า

จอมพลมอนต์โกเมอรีชมการแสดงดังกล่าวไม่ทันจบ ก็ขอกลับที่พักและตำหนิว่า “ให้ผู้หญิงเป็นแม่ทัพได้อย่างไร”

สงเซี่ยงฮุยตอบว่า “ชาวบ้านนิยมชมชอบมาก”

จอมพลมอนต์โกเมอรีแย้งว่า “ชายที่ชื่นชมหญิงเป็นแม่ทัพนั้นย่อมไม่ใช่ชายแท้ แม้หญิงที่ชื่นชมหญิงเป็นแม่ทัพก็ไม่ใช่หญิงแท้”

สงเซี่ยงฮุยชักจะขัดเคืองจึงตอบโต้ไปว่า “ในกองทัพของเรานี่ก็มีทหารหญิง ยิ่งในสมัยนี้ กองทัพปลดแอกของเราก็มีผู้หญิงมียศถึงพลตรีเหมือนกัน”

ท่านจอมพลรู้สึกข้องใจและกล่าวว่า “แต่ไหนแต่ไรมาผมนับถือกองทัพแดงและกองทัพปลดแอกมาตลอด ไม่ทราบเลยว่ามีพลตรีหญิง เสียเกียรติกองทัพปลดแอก”

สงเซี่ยงฮุยย้อนให้ทันทีว่า “พระราชินีอังกฤษก็เป็นผู้หญิง ตามระบบอังกฤษพระราชินีเป็นประมุขและจอมทัพของราชอาณาจักรด้วยซ้ำไป” จอมพลมอนต์โกเมอรีนั่งอึ้งไม่ปริปากอีก

ถ้ามู่กุ้ยยิง ได้ยินการโต้เถียงครั้งนี้คงจะประทับใน แต่ไม่ใช่สำหรับโจวเอินไหล

เมื่อโจวเอินไหว ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศทราบเรื่อง เขาตําหนิสงเซี่ยงฮุยว่า ทําไมต้องไปต่อล้อต่อเถียงจอมพลมอนต์โกเมอรีที่เป็นมิตรกับจีน ทํางานการทูตมาหลายปี ยังไม่รู้หลักแสวงหาจุดร่วม สงวนจุดต่าง

แล้วยกคำพูดของหลู่ซินนักปราชญ์จีนที่ว่า “การด่ากราดและขู่เข็ญหาใช่การต่อสู้ไม่” “ในทํานองเดียวกัน การเสียดสีและค่อนแคะ ก็ไม่ใช่วาทะในการกระทรวงต่างประเทศของเรา”


ข้อมูลจาก

เชาวน์ พงษ์พิชิต. โจวเอินไหล รัฐบุรุษจีน, สำนักพิมพ์มติชน, กรกฎาคม 2558

หลี่เฉวียน (เขียน), เขมณัฏฐ์ ทรัพย์เกษมชัย (แปล). ประวัติศาสตร์จีนฉบับย่อ, สำนักพิมพ์มติชน มกราคม  2556


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก 3 สิงหาคม 2563