ทิ้งงานมหาเจดีย์ที่มัณฑะเลย์มาสร้างจุลเจดีย์ที่พระประแดง…?

พระเจดีย์มินกุน เมืองมัณฑะเลย์ ประเทศเมียนมา

ก่อนจะเป็นเมืองนครเขื่อนขันธ์หรือพระประแดงทุกวันนี้ บรรพชนของพวกเขาเคยอาศัยยังเมืองเมาะตะมะ ภายหลังอาณาจักรหงสาวดีเสียให้พม่าตั้งแต่ปี พ.ศ. 2300 พระเจ้าปะดุงของพม่า ได้กะเกณฑ์แรงงานมอญก่อสร้างพระเจดีย์มินกุน มหาเจดีย์ใหญ่ยักษ์ที่หวังจะให้เป็นพระเจดีย์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก บังคับใช้แรงงานอย่างทารุณ สร้างความหวาดกลัวและแค้นเคือง พวกมอญจึงได้ก่อกบฏขึ้นที่เมืองเมาะตะมะ ทว่าถูกปราบปรามอย่างหนัก โดยการประหารชีวิตอย่างโหดเหี้ยม

บรรพชนของมอญพระประแดงจึงพากันอพยพหลบหนี เวลานั้นตรงกับรัชกาลที่ 2 สมัยรัตนโกสินทร์ของไทย ปี พ.ศ. 2358 จำนวนทั้งสิ้นราว 40,000 คน นับเป็นการอพยพครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของชาติมอญ รัชกาลที่ 2 โปรดฯให้มอญเหล่านี้ตั้งถิ่นฐานที่ปากเกร็ด สามโคก และพระประแดง

ต่อมามีการสร้างป้อมปราการขึ้นที่ปากน้ำพระประแดง จึงโปรดฯให้แบ่งมอญจากสามโคก ปทุมธานีมาเพิ่มเติมกับมอญที่พระประแดง เพื่ออยู่ดูแลป้อม ป้องกันข้าศึกที่อาจจะเข้ามารุกรานทางทะเล เมื่อปี พ.ศ. 2358 ปีเดียวกับที่อพยพเข้าสยามนั้นเอง และปี พ.ศ. 2558 นี้ “เมืองนครเขื่อนขันธ์” ก็ได้ก่อตั้งครบ 200 ปี พอดิบพอดี

พระเจดีย์ชินพิวมิน (เมียะเต็งดาน) เมืองมัณฑะเลย์ ประเทศเมียนมา

อย่างไรก็ตาม พระเจดีย์มินกุนยังคงสร้างไม่แล้วเสร็จจนถึงทุกวันนี้ ไม่มีใครรู้ว่าหน้าตาจะออกมาเป็นอย่างไร ได้เห็นเพียงแต่พระเจดีย์ชินพิวมิน (เมียะเต็งดาน) ซึ่งอยู่ไม่ห่างจากพระเจดีย์มินกุน ซึ่งสร้างโดยพระเจ้าบาคะยีดอ พระเจ้าหลานของพระเจ้าปะดุง เมื่อปี พ.ศ. 2359 เพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งความรักที่มีต่อพระมหาเทวีชินพิวมิน ซึ่งสิ้นบุญไปก่อนพระองค์ขึ้นครองราชย์ เจดีย์แห่งนี้จึงได้รับสมญานามว่า “ทัชมาฮาลแห่งลุ่มน้ำอิรวดี” ทั้งประวัติที่มาและความงามอันประณีต

พระเจดีย์มอญแบบมีบริวาร วัดกลาง (แผ่ว์ฮะเริ่ญย์) พระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ

ไม่แน่ใจว่าบรรพชนมอญพระประแดงรุ่นที่อพยพเข้ามาเมื่อ 200 ปี ก่อนนั้น ได้เห็นพิมพ์เขียวพระเจดีย์มินกุนของพระเจ้าปะดุง รวมทั้งได้ทันดูสถาปนิกหลวงเขียนแบบพระเจดีย์ซินพิวมินหรือไม่ ปูนปั้นรั้วรูปเสมาที่ประดับฐานลดชั้นของพระเจดีย์มอญวัดกลาง หรือวัดฮะเริญย์ ตำบลบางพึ่ง อำเภอพระประแดง สมุทรปราการ จึงมีส่วนละม้ายกับแนวรั้วรูปคลื่นฐานลดชั้นของพระเจดีย์ซินพิวมินพอให้ได้อมยิ้มระหว่างจินตนาการเรื่อยเปื่อย

พระเจดีย์มอญแบบมีบริวาร วัดกลาง (แผ่ว์ฮะเริ่ญย์) พระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ

[ขอบคุณข้อมูลและภาพจากเพจ: รามัญคดี – MON Studies]


เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2561