ว่าด้วยพระโกศมณฑปใหญ่ “โกศมณฑปยิ่ง” และ “โกศมณฑปเยี่ยม” สำหรับประกอบลองสี่เหลี่ยม

โกศมณฑปประกอบศพ หม่อมเจ้าพระสมเด็จพระพุฒาจารย์ (หม่อมเจ้าทัด) วัดพระเชตุพนฯ และสมเด็จพระวันรัต (แดง) วัดสุทัศนเทพวราราม พ.ศ. 2443

พระโกศมณฑปใหญ่ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้กรมขุนราชสีหวิกรมคิดอย่างสร้างขึ้นในรัชกาลที่ 4 เมื่อปีกุน จุลศักราช 1225 (พ.ศ. 2406) เอาแบบมาแต่พระโกศมณฑปน้อย ทรงพระศพกรมพระพิทักษ์เทเวศร์ก่อน ด้วยเหตุที่กรมพระพิทักษ์เทเวศร์ พระรูปใหญ่โต พระศพลงลองพระโกศสามัญไม่ได้ ต้องทำลองสี่เหลี่ยมขึ้นโดยเฉพาะ จึงโปรดให้สร้างพระโกศมณฑปนี้สำหรับประกอบลองสี่เหลี่ยม พระโกศมณฑปใหญ่นี้ต่อมาสร้างขึ้นอีกองค์หนึ่ง แต่จะสร้างขึ้นเมื่อใดไม่ทราบแน่ชัด

จาก ตำนานพระโกศแลหีบบรรดาศักดิ์ ปัจจุบันโกศมณฑปมี 2 องค์ องค์ประดับกระจกขาว เรียกว่า พระโกศมณฑปยิ่ง สูง 350 ซม. กว้าง 100 ซม. และองค์ประดับกระจกน้ำเงิน เรียกว่า พระโกศมณฑปเยี่ยม สูง 336.5 ซม. กว้าง 100 ซม.

พระโกศมณฑปน้อย
ปัจจุบันโกศมณฑปมี 2 องค์ องค์ซ้ายประดับกระจกขาว เรียกว่า พระโกศมณฑปยิ่ง สูง 350 ซม. กว้าง 100 ซม. องค์ขวาประดับกระจกน้ำเงิน เรียกว่า พระโกศมณฑปเยี่ยม สูง 336.5 ซม. กว้าง 100 ซม.
โกศมณฑปยิ่งประกอบศพสมเด็จพระวันรัต พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานโกศมณฑปประกอบศพสมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต) วัดบวรนิเวศวิหาร
โกศมณฑปยิ่งประกอบศพสมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต) วัดบวรนิเวศวิหาร

ประมวลภาพพระโกศมณฑปใหญ่ (ภาพจากเพจ พิกุลบรรณศาลา)

โกศมณฑปยิ่งประกอบศพสมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม ฐานิสฺสโร) วัดชนะสงคราม
โกศมณฑปยิ่งประกอบศพสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) วัดสระเกศ
โกศมณฑปเยี่ยมประกอบศพสมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) วัดธรรมมงคล
โกศมณฑปเยี่ยมประกอบศพสมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) วัดธรรมมงคล
โกศมณฑปประกอบศพ หม่อมเจ้าพระสมเด็จพระพุฒาจารย์ (หม่อมเจ้าทัด) วัดพระเชตุพนฯ และสมเด็จพระวันรัต (แดง) วัดสุทัศนเทพวราราม พ.ศ. 2443
พระโกศมณฑปทรงพระศพพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากมลาสเลอสรรค์ กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสร ณ วังบริเวณสี่กั๊กพระยาศรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสร เป็นพระราชโอรสพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเที่ยง เมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2399 สิ้นพระชนม์วันที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474
ภาพโกศมณฑปประกอบศพเจ้าพระยารามราฆพ ณ ศาลากลางน้ำ วัดเทพศิรินทราวาส
โกศมณฑปประกอบศพจอมพล เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (ม.ร.ว. อรุณ ฉัตรกุล ณ กรุงเทพ) เมื่อ พ.ศ. 2464

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 17 มีนาคม 2565