“เกมเศรษฐี” เกมเล่นเก็งกำไรแบบนักลงทุน มีที่มาจากการจงใจเสียดสีนายทุน

เกมเศรษฐี บอร์ดเกม
เกมเศรษฐี เกมอมตะที่รู้จักกันกว้างขวาง

บอร์ดเกม (เกมกระดาน) วันนี้เป็นที่นิยมอย่างแพร่หลาย นอกจากการขายบอร์ดเกมแล้ว ยังมีการเปิดสถานที่นัดพบให้มาเล่นบอร์ดเกม เรียกว่า “บอร์ดเกม คาเฟ่” ซึ่งในบรรดาเกมต่างๆ “เกมเศรษฐี” คือเกมอมตะที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง

เกมเศรษฐีมีที่มาอย่างไร ใครเป็นผู้ออกแบบและสร้างกติกา “เรื่องจริงนอกบันทึกประวัติศาสตร์” (รีดเดอร์ส ไดเจสท์ (ประเทศไทย) 2549 ทำเรื่องนี้ไว้อย่างละเอียด ซึ่งขอสรุปบางส่วนมานำเสนอดังนี้

ค.ศ. 1930 ชาร์ลส์ ดาร์โรว์ (Charles Darrow) ที่กำลังว่างงาน ได้ร่างหน้าตาและวิธีเล่นเกมใหม่ของเขาขึ้น เกมทำมือนี้เป็นที่นิยมในหมู่เพื่อนฝูงของเขา ทำให้เขาคิดว่ามันสามารถแปรเป็นธุรกิจได้ จึงไปพบกับ บริษัท ปาร์กเกอร์ บราเธอร์ส (Parker Brothers) แต่ถูกปฏิเสธ เพราะมองว่ามันยังมีข้อเสียอยู่มาก เช่น ใช้เวลาเล่นนาน, กติกาซับซ้อน, การชนะไม่ชัดเจน

หาดาร์โรว์ยังคงเดินหน้าต่อไป เขาขายเกม 500 ชุด ให้ห้างสรรพสินค้าท้องถิ่น ยอดขายเกมดังกล่าว ทําให้ปาร์กเกอร์ บราเธอร์ส เปลี่ยนใจ และผลิตเกมเศรษฐี 20,000 ชุดต่อสัปดาห์ ภายใน 6 เดือนนับตั้งแต่เริ่มสัญญา ดาร์โรว์กําลังกลายเป็นผู้ออกแบบเกมกระดานเศรษฐีคนแรกของโลก

เกมเศรษฐีมาจากไหน

การคิดเกมเศรษฐี มีที่มาจากความตั้งใจที่จะกระตุ้นการริเริ่มสร้างสรรค์เพื่อรางวัลในเกมและการเก็งกำไร แต่ในระหว่างการดำเนินคดีเพื่อจดทะเบียนการค้าหลังดาร์โรว์เสียชีวิต ปรากฏว่า มีเกมกระดานที่มีลักษณะคล้ายกัน เกมที่ว่านี้เป็นของชาวเควกเกอร์ (Quakers-คริสต์นิกายหนึ่ง) ซึ่งอยู่ทางชายฝั่งตะวันออกของอเมริกา และเล่นกันมากว่า 30 ปี ก่อนเกมเศรษฐีเสียอีก

เกมของเควกเกอร์มีเป้าหมายต่างออกไป เควกเกอร์ต้องการชี้ให้เห็นความชั่วร้ายของการเก็งกําไร และค้ากําไรเกินควรเป็นหลัก ไม่ใช่ผลตอบแทนจากการประสบความสำเร็จ นอกจากนี้ เพื่อนสนิทดาร์โรว์คนหนึ่งบอกว่า เขาเคยเล่นเกมของเควกเกอร์ และยืมกติกามาใช้ด้วย

ชาวเควกเกอร์คัดค้าน

ราล์ฟ อันส์แพช (Ralph Anspach) อาจารย์ด้านเศรษฐศาสตร์เปิดเผยว่า การเล่นเกมกระดานอสังหาริมทรัพย์ของเควกเกอร์ มีมาก่อนเกมเศรษฐีนานแล้ว อันส์แพชสืบสาวเกมพื้นบ้านหลายเกมจนมาหยุดที่เกมของเอลิซาเบท มาจี (Elizabeth Magie) ในแมรีแลนด์ ซึ่งเป็นเจ้าของสิทธิบัตร “เกมเจ้าที่ดิน” (Landlord’s Game) เมื่อ ค.ศ. 1904

เกมเจ้าที่ดินเริ่มเป็นที่นิยมในคณะเศรษฐศาสตร์ของมหาวิทยาลัยตามฝั่งอีสต์โคสต์ นักศึกษาเพิ่มกติกาใหม่หนึ่งข้อคือ เงินค่าเช่าจะเพิ่มขึ้นเมื่อมีบ้านกระดาษหลังเล็กตั้งบนที่ดินนั้น หลังเพิ่มกติกาใหม่ผู้คนเรียกชื่อว่า เกมเศรษฐีประมูล (Auction Monopoly) แล้วก็ย่อเป็นเกมเศรษฐี (Monopoly) มาจีจดสิทธิบัตรเกมเจ้าที่ดินอีกครั้งใน ค.ศ. 1924

น้อยคนจะซื้อเกมที่มาจีผลิตขาย พวกเขาวาดกระดานกันเองโดยใช้ชื่อถนนในถิ่นอาศัย เพื่อให้สนุกยิ่งขึ้น และเลียนแบบกติกากันไปมา ในที่สุดอันส์แพชก็สืบพบว่าชาร์ลส์ ดาร์โรว์มาพบเกมนี้จากโฆษณาในหนังสือ Christian Science Monitor

ความสําเร็จของเกม

เกมเศรษฐีน่าดึงดูดใจด้วยการออกแบบสมัยใหม่ไม่เหมือนใคร มีลูกเล่นในบัตรเงินทุนและบัตรเสี่ยงโชคที่แปลกตา ฯลฯ เกมรูปแบบใหม่กลายเป็นกิจกรรมเสพติดของครอบครัว นิยมเล่นช่วง ค.ศ. 1934 และรายได้งามจากกระแสนิยมสร้างความมั่งคั่งให้บริษัทปาร์กเกอร์ บราเธอร์ส

ปาร์กเกอร์ บราเธอร์สจ่ายค่าสิทธิบัตรให้มาจี 500 เหรียญ และแม้ไม่มีส่วนแบ่งการขาย แต่บริษัทก็สัญญาว่าจะผลิตเกมเจ้าที่ดินฉบับต้นแบบเพื่อขายให้สาธารณชน บริษัททำตามสัญญาที่ตกลงกัน แม้ยอดขายจะเพียงไม่กี่ร้อยก็ตาม

ปาร์กเกอร์ บราเธอร์ส ทำเกมเจ้าที่ดินที่ออกจำหน่ายให้ตามสัญญา โดยมาจีได้เขียนหมายเหตุที่แนบไปกับเกม สรุปเป้าหมายว่าต้องการยกตัวอย่างให้เห็นว่า “เจ้าของที่ดินได้เปรียบคนอาชีพอื่นอย่างไร” แต่สําหรับเกมเศรษฐี ซึ่งเป็นเกมกระดานการค้าที่ใหญ่ที่สุดในโลก แน่นอนว่าการลงทุนโดย ใช้ข้อได้เปรียบนี้เป็นประเด็นสําคัญของเกม

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 29 พฤษภาคม 2562