ภาพของพระเจ้าอยู่หัว “รัชกาลที่ 5” ตัวแทนของพระองค์ที่คนคิดถึงก่อนสิ่งใด

Work from home
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5

วันที่ 23 ตุลาคม พุทธศักราช 2453 ข่าวการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 นำมาซึ่งความตระหนกตกใจอย่างใหญ่หลวงต่อพสกนิกรชาวไทยในยุคนั้น เพราะพระองค์ทรงเป็นศูนย์รวมใจของคนทั้งแผ่นดินมายาวนานกว่ารัชสมัยใดๆ ของกรุงรัตนโกสินทร์ การจากไปอย่างกะทันหันทำให้ผู้คนเสียขวัญอย่างมาก

“สี่แผ่นดิน” บทประพันธ์อมตะอันเลื่องลือของ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช สะท้อนภาพให้เห็นความสมจริงในวันวิปโยคนั้นว่ามีการพูดถึงภาพของพระเจ้าอยู่หัวเป็นตัวแทนของพระองค์ที่คนคิดถึงก่อนสิ่งใดหมด

“แต่เรื่องพระเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตนั้น พลอยไม่เคยนึกถึงเลย เพราะนึกไปไม่ถึงด้วยเป็นเรื่องใหญ่ ถ้าหากว่ายายเทียบไม่เหลวไหลแล้วและข่าวนี้เป็นความจริงก็เท่ากับว่าหลักหรือแกนของโลกมนุษย์ที่พลอยรู้จักนั้นสลายลง

ความเชื่อถือในข่าวร้ายที่ได้ยินเพิ่มมากขึ้นทุกระยะที่หัวใจเต้น พลอยเหลือบดูพระบรมรูปแผ่นใหญ่ที่ติดไว้ในที่สูง พระบรมรูปองค์นั้นเป็น ‘พระบรมรูป’ คราวเสด็จยุโรป ทรงฉลองพระองค์แบบฝรั่ง พระพักตร์นั้นเต็มเปี่ยมไปด้วยความเมตตาปรานี พลอยค่อยรู้สึกสบายใจขึ้นเมื่อมองดู ‘พระบรมรูป’ และลงนั่งจับตามองอยู่อย่างนั้นจะนานเท่าไรก็ไม่รู้สึกตัว

มาแน่ใจเอาเมื่อเห็นคุณเปรมร้องไห้ คำตอบเท่านั้นพอแล้วสำหรับพลอย พลอยก้มหน้าลงกราบ ‘พระบรมรูป’ แล้วก็ซบหน้าลงกับตักคุณเปรม ในใจของพลอยนั้นรู้สึกว่าเป็นความสูญเสียอันยิ่งใหญ่และจะมีผลไกลเป็นหนักหนา”