รู้จัก “แม่น้ำแม่กลอง”

ต้นน้ำแม่กลองบริเวณแควน้อยกับแควใหญ่ไหลมาบรรจบกันที่ปากแพรก อ.เมือง จ.กาญจนบุรี (ภาพจากหนังสือ แม่น้ำแม่กลอง : พัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรม)

แม่น้ำแม่กลอง เป็นแม่น้ำสำคัญทางซีกตะวันตกของลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ถือกำเนิดจากหุบเขาและที่สูงในเทือกเขาถนนธงชัย – ตะนาวศรีที่กั้นเขตแดนประเทศไทยออกจากประเทศพม่า ต้นกำเนิดของแม่น้ำนี้อยู่ในเขตจังหวัดตากและจังหวัดกาญจนบุรี ซึ่งแยกลำน้ำนี้ออกเป็นสองแคว

แควที่อยู่ในเขตจังหวัดตาก เรียกว่า แควใหญ่ หรือ แควศรีสวัสดิ์

แควที่เกิดในเขตจังหวัดกาญจนบุรี เรียกว่า แควน้อย หรือ แควไทรโยค

ทั้งสองแควนี้ไหลมาสมทบกัน ณ ตำบลปากแพรก อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี กลายเป็นแม่น้ำใหญ่เรียกว่า แม่น้ำแม่กลอง ไหลผ่านอำเภอเมือง อำเภอท่าม่วง ตำบลท่าเรือ อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรีมายังอำเภอบ้านโป่ง อำเภอโพธาราม อำเภอเมืองราชบุรี เข้าเขตอำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงครามไปออกอ่าวไทย

ลักษณะภูมิประเทศตามเส้นทางที่แม่น้ำแม่กลองไหลลงมาตั้งแต่ต้นน้ำนั้น อาจแบ่งลุ่มแม่น้ำแม่กลองออกได้เป็น ๒ บริเวณ คือ บริเวณแม่น้ำแม่กลองตอนบนและตอนล่าง โดยเริ่มแต่เขตอำเภอเมืองกาญจนบุรีที่ลำน้ำแควใหญ่และแควน้อยไหลมาบรรจบกันขึ้นไปยังที่สูงในเทือกเขาที่เป็นต้นน้ำเป็นเขตลุ่มแม่น้ำกลองตอนบน ส่วนบริเวณที่เป็นแม่น้ำแม่กลองตอนล่างคือสองฝั่งแม่น้ำแม่กลองจากเขตอำเภอเมืองกาญจนบุรีไปจนออกอ่าวไทย

ความแตกต่างกันระหว่าง ๒ บริเวณนี้ก็คือ ลุ่มน้ำตอนบนเป็นที่สูง เป็นบริเวณที่ลำน้ำแควใหญ่และแควน้อยไหลผ่านซอกเขาและที่ราบระหว่างเขาออกมาบรรจบกัน ในเขตที่ราบลุ่มแต่อำเภอเมืองกาญจนบุรีลงมาถือเป็นลุ่มน้ำตอนล่าง เพราะเป็นบริเวณที่ราบลุ่มกว้างขวาง เมื่อเข้าไปในเขตใกล้ทะเลก็ยิ่งเป็นที่ราบลุ่มต่ำมีน้ำท่วมประจำ

 


อ้างอิง

ศรีศักร วัลลิโภดม. “ลุ่มแม่น้ำแม่กลอง” ใน ลุ่มแม่น้ำแม่กลอง : พัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรม, (กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร, ๒๕๓๖)


เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 6 สิงหาคม พ.ศ.2561