บทความนี้ คัดย่อมาจาก “ข้าราชการ กับ ราษฎร ในทัศนะของสมเด็จพระยาดำรงราชานุภาพ” ของสายชล สัตยานุเคราะห์ ที่เคยตีพิมพ์ในนิตยสาร “ศิลปวัฒนธรรม” ฉบับเดือน...

ในช่วง “รอยต่อ” ระหว่างสมัยรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์กับสมัยแรกเริ่มรัฐประชาชาติ คำว่า “ราษฎร” หาได้เป็นเพียงคำธรรมดาๆ ที่ใช้เรียกแทนชนชาวสยามเท่านั้น ทั้...

ในยุคสมัยที่ยังมีระบบไพร่และทาสอยู่ เอกสารบันทึกหลักฐานต่างๆ ปรากฏข้อมูลเกี่ยวกับการข่มเหงไพร่ทาสราษฎรให้เห็นกันอยู่หลายส่วน เอกสารอย่างพระราชพงศาวดาร...

“…การปกครองที่ไม่มีราษฎรนั้น รัฐบาลจะทำอะไรให้ถูกต้องต่อประโยชน์และความสุขของราษฎรได้ยากนัก...รัฐบาลจะไม่สู้เอาใจใส่ในสุขทุกข์ของราษฎรก็ได้ จะไม่ทำประ...