ผมได้เห็นลายพระราชหัตถเลขาของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ในหนังสือ “700 ปี ลายสือไทย” ของศาสตราจารย์กำธร สถิรกุล) ที่ทรงเรียก สระไอ ว่า ไม้ม...

ไม้ตรี ไม้จัตวา ใน “คำยืมภาษาจีน” อิทธิพลภาษาจีนในภาษาไทย คำยืมภาษาจีน มีการนำมาใช้ทับศัพท์จนเป็นคำคุ้นเคยในชีวิตประจำวัน เช่น ยืมคำศัพท์ฮกเกี้ยน ไ...

“สรง” ใน สรงน้ำ สรงน้ำพระ เป็นคำยืมมาใช้จาก “ภาษาเขมร” คำว่า “สรง” เป็นคำกริยา หมายถึง อาบน้ำ รดน้ำ ประพรม สำหรับใช้กับพระสงฆ์หรือเจ้านาย เช่น สรงพ...

คำพูดที่ใครยินกันบ่อยคือ “ภาพภาพหนึ่งแทนอักษรนับหมื่นคำ” หากวันนี้จะชวนมองในมุมของตัวหนังสือบ้าง เพราะตัวอักษรเพียงตัวเดียวก็บอกเล่าเรื่องราวเป็นร้อยป...

นิทาน “ขุนบรม” เป็นตำนานเก่าแก่ของ ชนชาติไทย สะท้อนการอพยพโยกย้ายและเคลื่อนตัวของชนชาติที่พูด ภาษาตระกูลไท-ไต จากจ้วง-ผู้ไท ทางตอนใต้ของจีนบริเวณมณฑลก...

คำว่า “เขมร” ที่คนไทยใช้เรียกผู้คนและประเทศ “กัมพูชา” กันอย่างติดปากนั้น มีที่มาหรือเก่าแก่แค่ไหน อนึ่ง ชาวกัมพูชาซึ่งเรียกตนเองว่า “แขฺมร” หรือ ขแมร์...

ปัจจุบันหากถามว่า อักษรไทย “ฃ-ฅ” มีหน้าที่อะไร ใช้ในคำไหนบ้าง คนส่วนใหญ่อาจส่ายหน้า เพราะตัวอักษรดังกล่าวแทบไม่ปรากฏให้เห็นในชีวิตประจำวันแล้ว แต่หากย...

สำนวน “ร้อยเอ็ดเจ็ดย่านน้ำ” พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน อธิบายว่าเป็นภาษาปาก, เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง “ทั่วทุกแห่งหน” มักใช้ในรูปประโยคเช่น ฉันไปเที่ยว...

สำนวนที่ว่า "อัปรีย์สีกบาล" มักใช้เป็นสำนวนด่าว่าผู้ที่ทำอะไรไม่เหมาะสม คำว่า "อัปรีย์" คงไม่น่าสงสัยแต่อย่างใด เพราะแปลว่า "ไม่น่ารัก" เหตุที่แปลอย่า...

"กะเทย" คือคำแรก ๆ ที่นิยามถึงบุคคลเพศที่สาม อันนอกเหนือจากชายและหญิง พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ให้ความหมายของคำว่ากะเทย คือ "(1) น. คนที่...

คำสรรพนามในภาษาไทยมีมากมายสารพัด ไม่ว่าจะเป็น ข้า เอ็ง เรา ฉัน ท่าน เธอ คุณ ผม กู มึง ฯลฯ แต่มีคำหนึ่งคือคำว่า "หนู" ที่ดูผิดแผกจากคำอื่น เพราะเหมือนเ...

ที่มาของคำว่า "ฝรั่ง" ในสังคมไทย ต้องสืบย้อนกลับไปถึงยุโรปในยุคกลางช่วงปลายศตวรรษที่ 5 คำนี้เกี่ยวพันโดยตรงกับบรรพชนของชาวยุโรปกลุ่มหนึ่งที่เรียกว่า "...