พระวิหารหลวง วัดราชประดิษฐฯ แหล่งรวมของพระพุทธรูป “จำลอง” องค์สำคัญ

ภายในพระวิหารหลวงวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม เป็นแหล่งรวมของพระพุทธรูปซึ่งจำลองจากพระพุทธรูปองค์สำคัญที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชศรัทธาเลื่อมใสเป็นพิเศษ

ภายในพื้นที่อันเป็น “มหาสีมาราม” เพียง 2 ไร่ครึ่งเศษของวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม เป็นที่สถิตของปูชนียวัตถุสถานสำคัญหลายอย่างด้วยกัน อาทิ

ปาสาณเจดีย์ พระเจดีย์ประดับหินอ่อนทั้งองค์

ปราสาทพระจอมที่ประดิษฐานพระบรมรูปปิดทองของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ปราสาทพระไตรปิฎก ตั้งอยู่ตรงข้ามกัน เป็นที่เก็บรักษาพระไตรปิฎกใบลานบรรจุในกล่องไม้ซึ่งทำรูปเล่มอย่างหนังสือ

พระที่นั่งทรงธรรมหรือศาลาการเปรียญ เป็นที่ตั้งของธรรมาสน์ยอดมงกุฎอันงดงามยิ่ง

อ่านเพิ่มเติม: วัดราชประดิษฐฯ พระอารามหลวงเนื้อที่ 2 ไร่เศษ ที่สถิตของปูชนียวัตถุสถานสำคัญยิ่ง

ส่วนภายในพระวิหารหลวงนอกจากจะมีจิตรกรรมภาพเทพชุมนุมบนกลีบเมฆ “เทวดามีรัศมีเปนพวกๆ ครั้งแรก ซึ่งวัดอื่นเอาอย่าง” และจิตรกรรมภาพพระราชพิธีสิบสองเดือนแล้ว ยังเป็นแหล่งรวมของพระพุทธรูปซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจำลองจากพระพุทธรูปสำคัญที่ทรงพระราชศรัทธาเลื่อมใสเป็นพิเศษหลายองค์ด้วยกัน อันได้แก่ พระประธาน คือ พระพุทธสิหังคปฏิมากร ประดิษฐานภายในบุษบก ทรงหล่อจำลองจากพระพุทธสิหิงค์ที่ประดิษฐานในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) และภายหลังได้บรรจุพระบรมอัฐิของพระองค์ไว้ใต้ฐานพระพุทธรูป

ภายในพระวิหารหลวงวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม เป็นแหล่งรวมของพระพุทธรูปซึ่งจำลองจากพระพุทธรูปองค์สำคัญ ได้แก่ พระประธาน คือ พระพุทธสิหังคปฏิมากร และพระพุทธสิหังคปฏิมากรน้อย ภายในบุษบกใหญ่ รัชกาลที่ 4 ทรงหล่อจำลองจากพระพุทธสิหิงค์ในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พระราชวังบวรสถานมงคล พระนิรันตราย ในครอบแก้ว ทรงหล่อจำลองจากพระนิรันตรายในพระบรมมหาราชวัง พระพุทธชินราชน้อย พระพุทธชินศรีน้อย และพระศรีศาสดาน้อย ในบุษบกน้อยด้านหลังพระประธาน ทรงหล่อจำลองจากพระพุทธชินราช พระพุทธชินศรี และพระศรีศาสดา ที่เคยประดิษฐานในพระวิหารทิศของพระอารามเดียวกัน คือ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดพิษณุโลก

พระพุทธสิหังคปฏิมากรน้อย ประดิษฐานด้านหน้าของพระประธาน พระนิรันตรายพร้อมเรือนแก้วในครอบแก้ว เป็น 1 ใน 18 องค์ ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เริ่มสร้างขึ้นเมื่อพุทธศักราช 2411 จากพิมพ์เดียวกับพระนิรันตรายในพระบรมมหาราชวัง เพื่อพระราชทานไว้ในพระอารามของคณะสงฆ์ธรรมยุต

ด้านหลังบุษบกพระประธาน ยังมีบุษบกน้อยสร้างติดกับผนังด้านสกัดเบื้องหลังพระประธานเรียงกัน 3 หลัง แต่ไม่ค่อยเป็นที่สังเกตมากนัก ภายในบุษบกน้อยนี้เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปขนาดน้อย 3 องค์ที่จำลองจากพระพุทธรูปสำคัญถึง 3 องค์ด้วยกัน เรียงตามลำดับนับจากทางด้านขวาของพระประธาน คือ พระพุทธชินราชน้อย พระพุทธชินศรีน้อย และ พระศรีศาสดาน้อย ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นพระพุทธรูปที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หล่อจำลองจากพระพุทธชินราช พระพุทธชินศรี และพระศรีศาสดาองค์ใหญ่ อันเคยประดิษฐานในพระวิหารทิศต่างๆ ของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดพิษณุโลก ก่อนที่พระพุทธชินศรีและพระศรีศาสดาจะเชิญมาประดิษฐานที่กรุงเทพมหานครและเป็นพระประธานภายในพระอุโบสถและพระวิหารของวัดบวรนิเวศวิหาร จนเหลือเพียงพระพุทธชินราชเพียงองค์เดียวเท่านั้นที่ยังคงประดิษฐานยังที่เดิม

พระพุทธชินศรีน้อย รัชกาลที่ 4 ทรงหล่อจำลองจากพระพุทธชินศรี วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อพุทธศักราช 2400 ประดิษฐานในบุษบกน้อยด้านหลังพระประธาน
พระพุทธชินศรีน้อย รัชกาลที่ 4 ทรงหล่อจำลองจากพระพุทธชินศรี วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อพุทธศักราช 2400 ประดิษฐานในบุษบกน้อยด้านหลังพระประธาน
พระศรีศาสดาน้อย รัชกาลที่ 4 ทรงหล่อจำลองจากพระศรีศาสดา วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อพุทธศักราช 2406 ประดิษฐานในบุษบกด้านซ้ายของพระประธาน
พระศรีศาสดาน้อย รัชกาลที่ 4 ทรงหล่อจำลองจากพระศรีศาสดา วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อพุทธศักราช 2406 ประดิษฐานในบุษบกด้านซ้ายของพระประธาน
พระพุทธชินราชน้อย รัชกาลที่ 4 ทรงหล่อจำลองจากพระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดพิษณุโลก เมื่อพุทธศักราช 2409 ประดิษฐานในบุษบกด้านขวาของพระประธาน
พระพุทธชินราชน้อย รัชกาลที่ 4 ทรงหล่อจำลองจากพระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดพิษณุโลก เมื่อพุทธศักราช 2409 ประดิษฐานในบุษบกด้านขวาของพระประธาน

ที่น่าสนใจก็คือพระพุทธรูปจำลองขนาดน้อยทั้ง ๓ องค์นี้ยังนับเป็นพระพุทธรูป หมวดพระพุทธชินราชที่ได้รับการจำลองครบถ้วนทั้งสำรับ ๓ องค์เป็นรุ่นแรกอีกด้วย


(คัดมาบางส่วนจากบทความเรื่อง พระพุทธรูปหมวดพระพุทธชินราช (จำลอง)ที่วัดราชประดิษฐ ในหนังสือ ถอดรหัสพระจอมเกล้า เขียนโดย พิชญา สุ่มจินดา)


เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 16 ตุลาคม พ.ศ.2560