| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ปั้นชาอี๋ซิง ปั้นชาดินเผาที่ยกย่องว่าเป็นปั้นชาที่ดีที่สุด ดีกว่าปั้นชาที่ผลิตจากวัสดุชนิดอื่น เหนือกว่าปั้นชาดินเผาที่ผลิตจากดินแหล่งอื่นๆ และยังเป็นปั้นชาที่ผู้ดื่มชาจีนทั่วโลกนิยมสะสม
แหล่งกำเนิดปั้นชาอี๋ซิง
ชื่อ “อี๋ซิง (宜兴)” นี้เป็นคำเรียกตามแหล่งผลิตที่เมืองอี๋ซิง มณฑลเจียงซู ทางตะวันออกของประเทศจีน ปั้นอี๋ซิงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า “ปั้นหยางเซี่ยน” ด้วยสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก เมืองอี๋ซิงมีชื่อว่า “หยางเซี่ยน” ก่อนจะเปลี่ยนมาใช้ชื่อ “อี๋ซิง” อย่างในปัจจุบันในสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือ
ในเมืองอี๋ซิงขุดพบเตาเผาและเศษเครื่องปั้นดินเผา ตั้งแต่ยุคหินใหม่เมื่อราว 5,000 ปีก่อน จนถึงยุคราชวงศ์ชิง มีแหล่งผลิตและเตาเผาราว 100 แห่ง ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเมืองอี๋ซิงมีการผลิตเครื่องปั้นดินเผามาเก่าแก่ และมีชื่อเสียงยาวนานถึงทุกวันนี้
ดินที่นำมาทำปั้นชาของเมืองอี๋ซิง เรียกว่า “จื่อซา” หรือ “จื่อซาหนี” เป็นดินทรายสีออกม่วง (สีตับหมู) ที่เกิดจากธาตุเหล็ก, ควอตซ์ ฯลฯ แต่ดินที่ทำปั้นอี๋ซิงยังมีชนิดอื่นๆ อีกด้วย ซึ่งให้สีที่แตกต่างกันออกไป เช่น จูหนี-ดินสีออกแดง, เปิ่นซานลวี่-ดินสีขาวคล้ายเมล็ดข้าวสาร ฯลฯ
ดินที่กล่าวไปนั้นคือ “ข้อดี” สำคัญของปั้นอี๋ซิง
ทำไมปั้นชาต้อง “อี๋ซิง”
เนื้อดินดีดังกล่าวเมื่อเข้าเตาเผาจะหดตัวน้อยมาก เมื่อบวกกับช่างปั้นฝีมือดี ทำให้ช่องว่างระหว่างฝาปั้นกับปากปั้นมีน้อย อากาศเข้าไปภายในปั้นได้ยาก ทำให้น้ำชาไม่เสียรสชาติไปเพราะออกซิเจนในอากาศ
นอกจากนี้เมื่อเผาก็เกิดรูพรุนในปั้นชา รูพรุนเหล่านั้นเป็นฉนวนอย่างดีที่ช่วยรักษาอุณหภูมิของน้ำ และเก็บกลิ่นของชาไว้ได้ดี เมื่อชงชาด้วยปั้นอี๋ซิง จึงสามารถเก็บรักษาความร้อน, กลิ่น, รส ของชา
รูพรุนของปั้นอี๋ซิงยังค่อยๆ สะสม สี, รส และกลิ่นของชาไว้อีกด้วย นานวันเข้าด้านในของปั้นชาจึงค่อยๆ มีสีคล้ำเข้มขึ้นเรื่อยๆ นั่นทำให้บางคราวเติมเพียงน้ำร้อนอย่างเดียวลงในปั้นอี๋ซิง ก็จะได้น้ำที่สี, กลิ่น และรสของชาออกมา
สำหรับนักสะสม จากการศึกษาพบว่าปั้นอี๋ซิงสามารถดูดซับน้ำไว้ได้ประมาณ 4% ดังนั้นเมื่อใช้ชงน้ำชาไปนานๆ สีของปั้นชาก็จะเข้ม และสวยงามขึ้น
ด้วยคุณสมบัติทั้งหมดนี้ ไม่ว่าจะผู้ชมชอบการดื่มชา หรือนักสะสมปั้นชา คำตอบจึงล้วนยุติที่ “ปั้นชาอี๋ซิง”
อ่านเพิ่มเติม :
- การดื่มชาของคนไทย ในหลักฐานฝรั่งมีมาแต่กรุงศรีอยุธยา
- เบียร์-ไวน์-เหล้า-กาแฟ-ชา-โคลา: เครื่องดื่มเล่าประวัติศาสตร์
อ้างอิง :
นพ.วราวิทย วรภัทรากุล. ปั้นอี๋ซิง จากจีนสู่สยาม, สำนักพิมพ์แสงแดด กรกฎาคม 2555.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 15 พฤษภาคม 2568
