รู้จัก “โบสถ์ซาตาน” กลุ่มวัฒนธรรมร่วมสมัยในสหรัฐฯ ใช้ “บาโฟเมต” เป็นสัญลักษณ์แต่ถูกป้ายสี?

บาโฟเมต ซาตาน โบสถ์ซาตาน
รูปปั้น "บาโฟเมต" ที่ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของซาตาน (ภาพจาก Twitter/Lucien Greaves)

“โบสถ์ซาตาน” (The Satanic Temple) เป็นอีกหนึ่งกลุ่มที่วนเวียนอยู่ในวัฒนธรรมร่วมสมัยในสหรัฐอเมริกามายาวนาน และมักตกเป็นข่าวในพาดหัวบ่อยครั้งจากแนวคิดที่แหวกกรอบหรือบรรทัดฐานสำหรับคนทั่วไป แนวคิดล่าสุดของผู้ก่อตั้งโบสถ์ที่ตกเป็นกระแสจับจ้องคือ ยืนกรานฟ้องผู้สร้างซีรีส์ดังข้อหาใช้รูปปั้น “บาโฟเมต” (Baphomet) ของกลุ่มไปเป็นต้นแบบของรูปปั้นลัทธิซาตานในซีรีส์ ซึ่งส่งผลกระทบต่อการรับรู้ของคนในสังคมที่มีต่อกลุ่ม

ลูเซียน กรีฟส์ (Lucien Greaves) ผู้ร่วมก่อตั้งโบสถ์ทวีตภาพและข้อความในทวิตเตอร์ส่วนตัวช่วงปลายปี 2018 เปรียบเทียบรูปปั้นบาโฟเมตของโบสถ์กับรูปปั้นที่ถูกใช้ในซีรีส์ ซึ่งผู้ร่วมก่อตั้งกลุ่มเชื่อว่า รูปปั้นในซีรีส์มีลักษณะใกล้เคียงกับรูปปั้นในโบสถ์ของกลุ่ม ทำให้คนอาจรับรู้ความหมายของรูปปั้นของกลุ่มผิดไปจากแนวคิดของกลุ่ม

เมื่อตัวละครในซีรีส์ดังเรื่อง The Chilling Adventures of Sabrina ซึ่งเผยแพร่ผ่าน “เน็ตฟลิกซ์” (Netflix) ผู้ให้บริการสตรีมมิงที่ได้รับความนิยมทั่วโลกที่เกี่ยวข้องกับการฆาตกรรม, เวทมนตร์คาถา และกินเนื้อมนุษย์ ซึ่งเป็นตัวละครที่เกี่ยวข้องกับรูปปั้นบาโฟเมตแบบเดียวกับรูปปั้นของกลุ่ม ส่งผลกระทบการรับรู้ของคนทั่วไปที่มีต่อกลุ่มซาตานที่เชื่อมั่นในความสงบสุข

ซีรีส์ The Chilling Adventures of Sabrina ทางเน็ตฟลิกซ์ เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับแม่มดที่อ้างอิงมาจากหนังสือการ์ตูนในชื่อเดียวกัน ตัวละครในเรื่องมีพฤติกรรมบูชา “ลอร์ดแห่งความมืด” ที่เชื่อมโยงกับ “ซาตาน” มีประเพณีกินเนื้อมนุษย์ ซึ่ง “โบสถ์ซาตาน” กังวลว่าสมาชิกของกลุ่มจะถูกเข้าใจผิด กรีฟส์ ให้สัมภาษณ์กับผู้สื่อข่าวเอ็นบีซี (NBC) ว่า “บาโฟเมต” เป็นตัวแทนของกลุ่ม แต่รูปปั้นในซีรีส์กลับป้ายสีกลุ่ม

กรีฟส์ ยืนยันว่ากลุ่มจะดำเนินการทางกฎหมายกับบริษัทผู้สร้างซีรีส์นี้ ข้อหานำการออกแบบรูปปั้นที่มีลิขสิทธิ์ของกลุ่มไปใช้โปรโมทในเรื่องที่เกี่ยวกับพวกที่หวาดผวาความเชื่อเรื่องซาตาน

“โบสถ์ซาตาน” ก่อตั้งเมื่อปี 2012 เพื่อรณรงค์เรียกร้องเรื่องความเท่าเทียม ความยุติธรรมทางสังคม และให้แยกเรื่องทางศาสนากับรัฐออกจากกัน โดยใช้สัญลักษณ์ซาตานในฐานะขั้วตรงข้ามของ “ผู้กุมอำนาจซึ่งใช้อำนาจตามอำเภอใจ” กรีฟส์ อธิบายภารกิจของกลุ่มว่าเพื่อกระตุ้นคุณงามความดีและความเห็นอกเห็นใจของคนทั่วไป โบสถ์แห่งซาตานมีสถานที่กึ่งหอประชุมเป็นศูนย์ในสหรัฐฯ 15 แห่ง มีศูนย์กลางอยู่ที่รัฐแมสซาชูเซตส์ กรีฟส์ อ้างว่า จำนวนสมาชิกของกลุ่มพุ่งทะยานขึ้นจากช่วงการเลือกตั้งเมื่อปี 2016 ที่โดนัลด์ ทรัมป์ ประสบความสำเร็จ

กลุ่มโบสถ์ซาตานสร้างรูปปั้น “บาโฟเมต” ที่คนทั่วไปมองว่ามีลักษณะเหมือน “ปีศาจ” ส่วนหัวเป็นแพะ ร่างเป็นคน เป็นสัญลักษณ์หนึ่งที่ถูกใช้ในแคมเปญ เพื่อเติมเต็มและเปรียบเทียบทำให้เห็นความแตกต่างของรูปปั้นและอนุสาวรีย์แบบคริสเตียนในสหรัฐฯ กลุ่มยังสร้างแคมเปญในโรงเรียนรัฐในท้องถิ่นหลายแห่ง สร้างโปรแกรมหลังเรียนที่เรียกว่า “โปรแกรมซาตาน” ตั้งแต่ปี 2016 กลุ่มมองว่า โปรแกรมนี้จะทำให้คนเห็นว่า บุคคลสามารถมีความคิดเห็นทางศาสนาที่แตกต่างได้ในขณะที่ยังเป็นบุคคลที่ดำรงอยู่ในศีลธรรมได้

รูปปั้น “บาโฟเมต” ที่ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของซาตาน (ภาพจาก Twitter/Lucien Greaves)

โดห์ เมสเนอร์ อีกหนึ่งผู้ร่วมก่อตั้งโบสถ์เมื่อปี 2012 ให้สัมภาษณ์กับ Esquire เมื่อปี 2015 ว่า พวกเขามักได้รับคำขู่ฆ่าอยู่เสมอ แต่โบสถ์ซาตานที่มีสมาชิกรวมที่ลงทะเบียนอย่างเป็นทางการแล้วกว่า 4 หมื่นราย (ตัวเลขเมื่อปี 2015) โบสถ์ซาตานเคยตกเป็นข่าวดังทั่วสหรัฐฯ จากแถลงการณ์จุดยืนว่า พวกเขายอมเปิดรับมุสลิมชาวอเมริกันที่หวาดกลัวในการปฏิสังสรรค์กับคนทั่วไป ในช่วงที่สังคมอเมริกันอยู่ในภาวะ “หวาดกลัวอิสลาม” โดยเฉพาะหลังช่วงการโจมตีปารีส ในแถลงการณ์ในเว็บไซต์ใช้คำว่า พวกเขายินดีช่วยเหลือโดยให้คนไปเป็นเพื่อนไปทำกิจกรรมในที่สาธาณะได้ โดยที่แคมเปญนี้จะไม่เอ่ยถึงชื่อของกลุ่มในเชิงการโฆษณาประชาสัมพันธ์

เมสเนอร์ ยังอธิบายว่า สมาชิกของกลุ่มไม่ได้บูชาซาตาน และเป็นกลุ่มความเชื่อแบบเปิดที่ไม่ยึดมั่นกับความเชื่อเรื่องเหนือธรรมชาติ คำว่า “ซาตาน” เป็นการแสดงสิทธิว่าพวกเขามีสิทธิใช้คำนิยามตัวเองแบบนี้เช่นเดียวกับศาสนาอื่น

กรีฟส์ นิยามลัทธิซาตานว่าเป็นปรัชญาของผู้ไม่เชื่อเรื่องพระเจ้า ซึ่งผู้มีความเชื่อนี้รู้สึกว่ากลุ่มก็สามารถมอบทุกสิ่งที่ศาสนามอบให้ การเคลื่อนไหวของกลุ่มถูกมองว่าเป็นการถอนพิษทางจิตวิญญาณในยุคของทรัมป์

ที่ผ่านมา บาโฟเมต ที่เป็นตำนานจากสแกนดิเนเวีย และเคยถูกนับถือว่าเป็นเทพแห่งความสมบูรณ์ เมื่อเวลาผ่านไป กลุ่มศาสนาที่พยายามสร้างความหมายผสมเข้ามา และนิยามสิ่งที่ไม่ใช่พระเจ้าว่าคือ “ความเป็นอื่น” จนกระทั่งบาโฟเมต ถูกเชื่อมโยงกับความหมายว่าเป็นสัญลักษณ์ของซาตาน

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่ 


อ้างอิง :

Lance, Bakare. Satanic Temple sues Netflix over Chilling Adventures of Sabrina’s demonic statue. The Guardian. 9 Nov 2018. <https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2018/nov/09/satanic-temple-sue-netflix-over-chilling-adventures-of-sabrina-demonic-statue-baphomet>

Miller, Matt. Why the Satanic Temple Is Opening Its Doors to American Muslims. Esquire. 21 Nov 2015. <https://www.esquire.com/news-politics/news/a39904/satanic-temple-founder-interview-muslims/>


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 พฤศจิกายน 2561