ทำไมยุคหนึ่ง “ไก่ทอด” ถึงได้ชื่อว่าเป็นอาหารของคนผิวดำ?

ไก่ทอด อาหาร
ไก่ทอด (ภาพโดย Lucas Andrade ใน www.unsplash.com)

“ไก่ทอด” ที่ยุคหนึ่งมีนัยถึง “อาหาร” ของ “คนผิวดำ” – “พลเมืองชั้นสอง”

ไก่ทอดเป็นอาหารที่มีอยู่ในแทบทุกวัฒนธรรมการบริโภคกระแสหลักของโลกปัจจุบัน เพราะกินง่าย รสชาติดี เราสามารถเดินไปตามท้องถนนเพื่อกินไก่ทอดหาดใหญ่ที่จังหวัดไหนๆ ก็ได้ในประเทศไทย หรือไปกินไก่ทอดในซุปรสเข้มข้นในร้านอาหารญี่ปุ่น หรือร้านอาหารฟาสต์ฟู้ดชื่อดังที่มีเครือข่ายอยู่ทั่วโลก ที่มีสัญลักษณ์เป็นชายแก่ที่ดูเป็นมิตร ซึ่งไก่ทอดแต่ละชาติพันธุ์ก็มีส่วนผสม ขั้นตอน วิธีการปรุง และความหมายในเชิงวัฒนธรรมที่แตกต่างกันไป

ในสหรัฐอเมริกา ไก่ทอดถูกใช้เป็นมุกตลกล้อเลียนเหยียดผิวในหลายวงการ ทั้งวงการกีฬา วงการการเมือง หรือแม้กระทั่งในภาพยนตร์ต่างอ้างไก่ทอดให้เป็นอาหารของคนที่มาจากทางใต้ของสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งใช้ล้อเลียนว่าเป็นอาหารประจำชาติพันธุ์ของ “คนผิวดำ”

ไก่ ถือเป็นแหล่งโปรตีนหลักของผู้คนทางภาคใต้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ใช้แรงงานเป็นทาส เพราะไก่เลี้ยงง่าย เนื้อไก่ก็มีราคาถูกและหากินได้ทั่วไป แต่ไม่ใช่ว่าคนผิวดำที่เป็นทาสเท่านั้นที่จะกินไก่ทอด จึงถูกเอามาล้อเลียน

แคลร์ ชมิดท์ (Claire Schmidt) นักมานุษยวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยมิสซูรี ให้ความเห็นว่า เป็นเพราะภาพยนตร์เรื่อง The Birth of A Nation ใน ค.. 1915 ที่มุ่งเชิดชูขบวนการ KKK ให้ภาพคนผิวดำที่ได้รับเลือกตั้งเข้าไปในรัฐสภา ที่ไปก่อกวนสร้างความไม่สงบบ้าง ดื่มเหล้าบ้าง และอีกคนหนึ่งกินไก่ทอดขณะกำลังอภิปราย โดยใช้มือหนึ่งถือไก่ทอดและใช้ปากฉีกกิน อีกมือหนึ่งถือเอกสารชูขึ้นและอภิปรายในเวลาเดียวกัน ชมิดท์จึงเชื่อว่า นั่นคือภาพประทับที่ทำให้ ไก่ทอดเป็นของคู่กับคนผิวดำ

ภาพยนตร์เรื่อง The Help (2011) ซึ่งกล่าวถึงชีวิตของผู้หญิงผิวดำที่รับจ้างทำงานบ้านให้คนผิวขาว ก็มีตอนที่แม่บ้านคนหนึ่งต้องสอนเจ้านายของเธอให้ทอดไก่ทอด เพื่อเป็นสูตรเด็ดมัดใจสามี แต่กลัวสามีของเจ้านายซึ่งยังไม่รู้ว่าเธอเป็นคนผิวดำเข้ามาทำงานบ้าน และอาจทำร้ายเธอได้ เจ้านายจึงแนะนำให้สาวใช้ทอดไก่ให้ไหม้เสียหน่อย สามีของเธอจะได้ไม่สงสัย ตัวละครสาวใช้ตอบกลับอย่างเสียอารมณ์ว่า เธอจะไม่มีวันทอดไก่ไหม้อย่างเด็ดขาด (เพราะเป็นอาหารที่เธอทำได้เก่งที่สุด) และยังแนะนำสูตรเด็ดว่า จะทอดไก่ให้อร่อยต้องใช้คริสโก้หรือผลิตภัณฑ์เนยขาว มาละลายเป็นน้ำมันสำหรับทอด และไก่ทอดยังทำให้เธอไม่รู้สึกถึงความเหนื่อยยากในชีวิตของเธอ

แม้ฟาสต์ฟู้ดไก่ทอดชื่อดัง จะทำให้ไก่ทอดกลายเป็นอาหารที่ได้รับการยอมรับไปทั่วโลก และสำนึกเก่าๆอย่างการถือว่าเป็นอาหารเหยียดชนชั้นในสหรัฐอเมริกาจะจางลงไป แต่ในศตวรรษที่ 21 ก็ยังมีเหตุการณ์ที่นำไก่ทอดมาเชื่อมโยงกับความเป็นคนผิวดำอยู่

ยกตัวอย่าง ใน ค.. 2010 โรงเรียนแห่งหนึ่งในมลรัฐเดนเวอร์ ได้รับเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากการจัดไก่ทอดเป็นอาหารในงานรำลึกถึง มาร์ติน ลูเธอร์ คิง จูเนียร์ (Martin Luther King Jr.) ผู้เรียกร้องสิทธิให้กับคนผิวดำ หรือสำนักข่าวแห่งหนึ่งที่จัดไก่ทอดเป็นอาหารในงานเลี้ยงเนื่องในเดือนแห่งประวัติศาสตร์ของคนผิวดำ จนกลายเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ในวงกว้าง

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 11 ธันวาคม 2561