| ที่มา | ศิลปวัฒนธรรม ฉบับเมษายน 2551 |
|---|---|
| ผู้เขียน | ไกรฤกษ์ นานา |
| เผยแพร่ |
หนังสือราชสกุลวงศ์ พิมพ์ใน พ.ศ. 2467 ให้รายละเอียดพระนามของพระราชโอรสและพระราชธิดาในรัชกาลที่ 5 ในลำดับที่ 50 และ 51 เป็นพระราชธิดาแฝด มีพระชนนีชื่อเจ้าจอมมารดาพร้อม ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2428 แต่ระบุไว้อย่างเศร้า ๆ ว่า เฉพาะพระองค์ที่ 2 ที่สิ้นพระชนม์ไปก่อน มีพระชันษาไม่ถึง 2 ปี
พระราชธิดาแฝด เป็นที่สนิทสเน่หาในสมเด็จพระบรมชนกนาถยิ่งนักและเป็นที่ตื่นเต้นยินดีของชาวราชสำนักด้วยเช่นกัน เพราะเป็นพระราชธิดาแฝดคู่ที่ 2 ในพระราชวงศ์จักรี คู่แรกนั้นเป็นพระราชธิดาในรัชกาลที่ 1 แต่ก็ได้สิ้นพระชนม์ตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์มาก ยังไม่ทันได้รับพระราชทานพระนาม ดังนั้นคู่ที่ 2 จึงเป็นคู่บุญบารมีที่สมเด็จพระบรมชนกนาถทรงภูมิพระทัยเป็นอย่างมาก
พระราชธิดาแฝดได้รับพระนามคล้องกันว่า พระองค์เจ้าประภาพรรณพิไลย และพระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาส ตามประวัติกล่าวว่า ทั้ง 2 พระองค์มีสิริโฉมงดงามและละม้ายคล้ายคลึงซึ่งกันและกัน เป็นที่โสมนัสยินดีของรัชกาลที่ 5 ทรงพระเมตตาเชยชมมิได้ขาด โปรดให้ติดสอยห้อยตามพระองค์ไปในที่ต่าง ๆ รวมถึงเสด็จประพาสหัวเมืองตั้งแต่พระชันษาได้ 3 เดือน จนก่อนหน้าจะสิ้นพระชนม์เพียง 7 วัน มิได้เคยขาดสักครั้งเดียว
จนกระทั่งวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2429 องค์น้อยคือพระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาสก็มีอันประชวรสิ้นพระชนม์ลงโดยไม่มีใครคาดคิด เป็นที่อาลัยเศร้าโศกของพระบรมราชชนกอีกครั้ง ต่อมาจึงโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระศพสู่พระเมรุบรรพต ณ วัดราชบพิธ โดยโปรดให้จารึกคำอาลัยเป็นโคลงสี่สุภาพที่อนุสาวรีย์ ณ ที่นั้นเป็นอนุสรณ์แห่งความทุกขเวทนาของพระราชบิดาและมารดาผู้อยู่เบื้องหลัง
หมายเหตุ : คัดเนื้อหาส่วนหนึ่งจากบทความ “ปิยมหาราชานุสรณ์ ประวัติศาสตร์ที่ไม่ถูกบันทึก” เขียนโดย ไกรฤกษ์ นานา ในศิลปวัฒนธรรม ฉบับเมษายน 2551
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 26 กันยายน 2561
